Yin en Yang in de politiek, op naar een betere wereld

Enige tijd geleden dronk ik koffie in mijn favoriete cafeetje “Het Bolwerk” in Enschede. Ooit het stamcafé van Willem Wilmink. Je weet wel, die vriendelijke man die prachtige liedteksten en gedichten schreef. Onder meer voor “De Stratenmaker op Zee Show” en voor Herman van Veen.

Ze hebben daar een prachtige leestafel en ik had zojuist een artikel gelezen in de Ode. De kop “Leve het Conservatisme” had mij, als een kind van de opstandige progressieve zestiger jaren uit de vorige eeuw, enigszins mijn wenkbrauwen doen fronsen. In essentie ging het artikel over de schijnbare tegenstelling tussen conservatisme als de behoudende en progressiviteit als de vernieuwende stroming in het politieke krachtenveld. Ze lijken diametraal tegenover elkaar te staan, zoals in de VS, waar de conservatieve republikeinen en de liberale, progressieve democraten elkaar te vuur en te zwaard bestrijden. 

Progressieven menen het alleenrecht te hebben op vooruitgang en vernieuwing. Als dat zo zou zijn, dan moet conservatisme wel achteruitgang betekenen en op zijn minst stilstand. 

Maar, klopt dat wel?  

Als het goed is willen beide stromingen vooruitgang in de zin van een betere wereld, met meer welzijn voor de mensheid in het algemeen. Zoals we ook allemaal het beste voor onze kinderen willen. Het woord conservatief is afgeleid van het werkwoord conserveren, dat bewaren betekent. Om een voorbeeld te geven: allemaal, zowel conservatief als progressief, willen we de aarde bewaren en beschermen voor de generaties die na ons komen.

Blijkbaar gaat de tegenstelling alleen maar over de manier waarop we de vooruitgang hopen te bewerkstelligen! De conservatief wat rustiger en meer beschouwelijk, terwijl de progressief eerder voor de revolutionaire weg zal kiezen. Zou het kunnen zijn dat ze elkaar nodig hebben om op een evenwichtige manier die vooruitgang te realiseren? De progressief houdt de conservatief in beweging, terwijl de conservatief de progressief enigszins beteugelt en onder controle houdt. 

Al mijmerend bracht me dat bij de theorie van Yin en Yang, ons zo bekend vanuit de Chinese filosofie en de Chinese Geneeskunde. Het is een theorie waarmee de gefragmenteerde, chaotische en altijd zo onvoorspelbare dualistische werkelijkheid waarmee we dagelijks te maken hebben enigszins kan worden geordend.  

Ordening geeft overzicht en een beetje voorspelbaarheid. Als de wereld daarmee een beetje overzichtelijker wordt, dan geeft dat een zekere rust, waardoor we beter met onze werkelijkheid kunnen omgaan. In essentie komt het erop neer dat in ons universum beweging de enige constante is (Panta Rhei). Niets is blijvend. Bovendien is er in die voortdurende beweging een vast basispatroon te herkennen in de vorm van de kringloop. 

Een kringloop van ontstaan, groei, versnelling en spreiding tot maximale activiteit, met daaropvolgend een omkering, daling, afremming en samentrekking tot bijna stilstand, waarna de volgende kringloop begint. De stijgende, versnellende en spreidende beweging noemen we een Yange tendens en de dalende, afremmende en samentrekkende beweging is de tegenovergestelde Yinne tendens. Samen vormen ze de twee tegengestelde polen die de kringloop in beweging houden. 

Weliswaar zijn ze tegengesteld qua tendens en richting, maar ze vullen tegelijkertijd elkaar aan tot één geheel. Ze hebben elkaar nodig om te kringloop te vormen en in beweging te houden. Over deze Yin-Yang theorie zijn boeken volgeschreven. Maar dat je conservatisme als meer Yin duidt en progressiviteit als meer Yang lijkt me een redelijk nieuwe vertaling.  

De conservatief is meer geïnteresseerd in een kalme, en beheerste vooruitgang en houdt zich meer bezig met onderlinge wisselwerking en verbanden. Zoals bijvoorbeeld ook de hele kwestie van het behoud (de conservering!) van het milieu bolstaat van wisselwerking en onderlinge samenhang. De progressieve liberaal daarentegen benadrukt de ontwikkeling van het individu en denkt daarmee eerder gefragmenteerd en in lossere verbanden. Minder in termen van samenhang. 

Dat geconstateerd hebbende, is het vreemd dat in onze politieke “werkelijkheid” het toch de “progressieven” zijn die zich vooral druk maken over het milieu en de vaart erin houden! 

Yin & Yang 

Laten we het Yin-Yang teken, de zogenaamde monade, er eens op loslaten. Je weet wel, dat rondje met een zwarte helft waarin een klein wit rondje zit en een witte helft met daarin een klein zwart rondje.

De witte kleur staat voor de Yange tendens en de zwarte voor de Yinne. 

Het kleine zwarte Yinne rondje in de witte helft staat voor de behoudende, conservatieve invloed op het Yange progressieve liberalisme, terwijl het kleine witte rondje in het zwarte deel staat voor de progressieve invloed op het behoudende conservatisme.

Kortom, beide houden elkaar in een evenwichtige balans en bereiken samen meer dan los staand van elkaar. Eén en één is in dit geval drie! 

De acupuncturisten onder ons weten dat de wederzijdse beïnvloeding van Yin en Yang de aanleiding vormt tot de “Drie Schatten”, voorwaarden voor het ontstaan en behoud van leven. 

Wat is dan de Drie in dit verband? 

Natuurlijk moet het antwoord zijn de gezamenlijke aanpak van de grote thema’s van onze tijd: gemeenschap en samenleving, kleinschaligheid, moreel ompas, duurzaamheid en milieu enzovoorts

Wellicht zou onze werkelijkheid er een beetje anders uitzien en de toekomst hoopvoller als de politici van deze wereld zich eens goed zouden verdiepen in de eeuwenoude theorie van Yin en Yang!  

Bert Zandbergen.

(Bron: Ode, januari/februari 2012, nr. 143, pag. 15)

Terug naar Heet van de Naald.